Η ΒΑΣΩ ΚΥΡΙΑΚΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΩΡΓΟ ΖΙΑΚΑ

Ο Γιώργος Ζιάκας γεννήθηκε στο Σικούριο Λαρίσης. Εκεί που η μούσα του χάιδεψε το μάγουλο και ξεχύθηκε το πλούσιο ταλέντο του. Εμείς γνωριστήκαμε στη Σχολή Καλών Τεχνών. Είχε απλώσει στα πλακάκια τα σχέδιά του μαζί με τον Παραλή κι εγώ, που πέρασα και τα είδα, είπα «πολύ ωραία σχέδια, μπράβο!…». Με τον Παραλή, στενοί φίλοι από την αρχή της σχολής, κάθε χρόνο για αρκετούς μήνες συγκατοικούσαν και σχεδόν κάθε βράδυ, πότε ο ένας πότε ο άλλος, διάβαζαν διηγήματα του Παπαδιαμάντη. Ο Παραλής τελετουργικά έλεγε «Όταν σας έβρει το κακό, αδελφοί, και όταν θολώσει ο νους σας, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη»1 και ακολουθούσε το Όνειρο στο κύμα και άλλα. Ο Γιώργος πάντα αισιόδοξος. Με το τελευταίο δεκάρικο στην τσέπη κι ενώ ο μήνας έτρεχε μπροστά, αντί να πάρει ένα σάντουιτς, αγόραζε ένα ματσάκι ανεμώνες. Θεέ και Κύριε! Η μητέρα του τού έστελνε τσουκνιδόπιτες και μας τις μοίραζε, και όταν ξέμενε ο Δημητρέας σπίτι του, γιατί ήταν αργά και δεν είχε μεταμεσονύκτιο λεωφορείο, το πρωί που έφευγε τον έντυνε σα γαμπρό. Κι εγώ φόραγα ένα μαύρο σακάκι του Γιώργου από άγριο μετάξι, αλλά τελικά του το έδωσα γιατί μου ήταν πολύ μεγάλο. Ανταλλάσαμε και δώρα εκτός από τα ιμάτιά μας. Τα τσανά καλέ, τα κεραμικά του Καρδιακού και τα ζηλευτά ανάγλυφα πήγαιναν κι έρχονταν.
Μετά άρχισαν τα θέατρα. Σκηνογραφίες, κοστούμια, παραστάσεις. Περιφερειακά, κρατικά, δημοτικά, Θεσσαλικό, Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου, Επίδαυρος, κινηματογράφος, Αγγελόπουλος. Μεγάλη διαδρομή που λίγο πολύ τη ζήσαμε όλοι οι κοντινοί φίλοι. Ο Γιώργος δουλεύει πάντα με απόλαυση. Μεθοδικός και αποφασιστικός, πάντα ξέρει τι θέλει να κάνει. Νομίζω έχει πολύ γρήγορα την ολοκληρωμένη εικόνα στο κεφάλι του και μετά απλώς εκτελεί, με μια σιγουριά βέβαια που σπάει κόκκαλα. Με τα χέρια του κάνει ό,τι θέλει. Είναι σαν διασκέδαση γι’ αυτόν. Τον θυμάμαι να πλέκει το κόσμημα του Ετεοκλή από τους Επτά επί Θήβας, το είχε κρεμάσει στον τοίχο ψηλά για να μπορεί να το δουλεύει με τα περίτεχνα στολίσματα για να συμπληρώσει την εκπληκτική αξέχαστη φορεσιά. Κι αυτή η σχέση του με τις μοδίστρες… Αυστηρός και τρυφερός μαζί, κι αυτές σαν μελίσσι, μαζεμένες σε εκείνο το σπίτι που είχε στα Εξάρχεια, δούλευαν για τα ρούχα της Μήδειας του Κερουμπίνι που θα παιζόταν στην Αμερική –γύρω στο ’88 αυτό– και είχαν μια υπερηφάνεια και μια συντροφικότητα –έτσι κατάλαβα– γιατί είχαν συνείδηση πως δούλευαν όλες μαζί για να κάνουν κάτι πολύ σημαντικό.
Αγαπάει πολύ τους ανθρώπους του θεάτρου ο Γιώργος και έχει βαθιές φιλίες με τους ηθοποιούς, τους τεχνικούς, σε όλη την Ελλάδα. Ό,τι κάνει το κάνει με κέφι και θέλει να είναι τέλειο. Μια ματιά στον κήπο του και καταλαβαίνεις… Τραπεζώνει τους φίλους του με μεγα- λοπρέπεια και μαγειρεύει θεσπέσια. Από μια εποχή και μετά ζούσε σε μεγάλα σπίτια. Κάποτε είχε αγοράσει ένα τραπέζι τεραστίων διαστάσεων από το Μοναστηράκι –ανήκε παλιά στη Γαλλική πρεσβεία– για να τρώμε όλοι καθιστοί. Όταν λέω όλοι εννοώ το μισό ελληνικό θέα- τρο και εμείς, κάνα-δυο εικαστικοί. Το έβαλε με τα βίας σε ένα μεγάλο δωμάτιο και το σκούρο καφέ αυτό τραπέζι των συμβουλίων και των ισολογισμών άλλαξε καριέρα και χιλιάδες αχνιστοί ντολμάδες σε μεγάλες πιατέλες φαγώθηκαν με αναστεναγμούς και τα μαύρα ματάκια της Νένας λάμπανε όπως πάντα. Μου έχει στήσει τις περισσότερες εκθέσεις. Είναι ο μόνος που εμπιστεύομαι. Στο τέλος, όταν εγώ έχω μπαφιάσει και δεν θέλω τη ζωή μου, κάνει μια ακόμη αλλαγή και όλα γίνονται καλύτερα. Ποτέ δεν πέφτει έξω. Ο Γιώργος νομίζω δεν βαριέται ποτέ. Όταν δεν είναι πνιγμένος στη δουλειά του θεάτρου, όπως συνήθως, κάτι θα κάνει. Ή θα αλλάζει σπίτι και θα το φτιάχνει από την αρχή, κι όταν τον ρωτάω αν είναι τρελός που αφήνει το υπέροχο σπίτι του για κάποιο άλλο μου απαντάει: «αυτό θα είναι καλύτερο». Έτσι και στη δουλειά του. Ό,τι κάνει έχει αυτή τη σιγουριά ότι θα γίνει καλύτερο από το προηγούμενο.
Ο πολύτιμος αυτός φίλος μου, παιδί της υπαίθρου που λατρεύει τον θεσσαλικό κάμπο και τον έχει ζωγραφίσει άπειρες φορές με ειλικρίνεια, αποτυπώνοντας τη γοητεία της απε- ραντοσύνης του, εκτός απ’ το πλούσιο ταλέντο του που ξεδιπλώθηκε και πλούτισε το ελλη- νικό θέατρο, γνωρίζει τα μυστικά της φύσης και τη σημασία τους. Τα ονόματα των δέντρων, τη μυρωδιά απ’ το χώμα, τις εναλλαγές των εποχών, τον κάθε θάμνο, το νόημα της ζωής… Με τα περίπου διακόσια έργα του στο θέατρο, το ανεξίτηλο αποτύπωμά του στα έργα του Αγ- γελόπουλου και του υπόλοιπου ελληνικού κινηματογράφου είναι ένας κορυφαίος σκηνογρά- φος, κεφάλαιο για τον τόπο, κληρονομιά για τους νεότερους και καμάρι για τους φίλους του.

ΒΑΣΩ ΚYΡΙΑΚΗ

Giorgos Ziakas was born in Sikourion, Province of Larissa. It was there that the muse stroked his cheek, unleashing his rich talent.We met at the School of Fine Arts. Alongside Paralis, he’d spread his drawings on the tiles. I saw them as was passing through and said “beautiful draw- ings, well done!…”. Paralis and him were close friends from the very start of their studies at the School, sharing a flat for many months each year. Nearly every evening, taking turns, they would read Papadiaman- tis’s short stories. Paralis would ritually recite the well known verse «Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί, όπου και να θολώνει ο νους σας, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη».A Dream on the Wave and others would follow. Gior- gos was always the optimist. He might have been down on his last pen- nies and, instead of buying a sandwich, he’d spent them on a bunch of flowers. God Almighty! His mother would send homemade wild herb pies and he’d pass around every slice.When Dimitreas stayed at his, as it was late and there was no night bus, in the morning he’d dress him to the nines. I also used to wear one of Giorgos’s jackets, a black silk one,but in the end I gave it back as it was too big for me.Apart from our clothes, we also used to exchange presents. Kardiakos ceramics and beautiful relief works would frequently come and go.
And then there was the theatre. Sets, costumes, performances. Re- gional, national, municipal, the Thessalian, the Cyprus Theatre Organi- sation, Epidaurus, cinema, Angelopoulos. A long route more or less shared by all his close friends. Giorgos has always taken pleasure at his work. Methodical and decisive, he always knows what he wants to do. I think he rapidly forms a complete mental image and then simply car- ries out the work with that awe inspiring assuredness.With his hands he can do anything he puts his mind to. It’s a form of amusement. I re- member him knitting Eteoklis’s jewel for Seven Against Thebes. He’d hang it high on the wall so that he could work on its elaborate deco- rativeness, rounding off that unforgettable, magnificent costume. And his relationship with the seamstresses… Strict and at the same time tender, they’d gathered around him like bees in a hive, at that place of his at Exarcheia. It was around ’88 and they were working on Cheru- bini’s Medea, which would perform in America. They had such pride, alongside a sense of companionship –so I thought- as they were aware that together they were doing something really significant.
Giorgos loves theatre people and has formed deep friendships with ac- tors and technicians all over Greece.Whatever he does he does with gusto and wants it to be perfect. One look at his garden and you’ll un- derstand… He hosts magnificent dinner parties for his friends and cooks wonderfully. From one point onwards he’s lived in spacious houses. Once he bought a huge table from the antique market at Monastiraki, which used to belong to the French Embassy, so we could all eat seated. And when I say all I mean half of the Greek theatre people, alongside us a few artists. He just about able to put it in a large room and that dark brown table, which had seen plenty of board meetings and balance sheets, then started a new career, where thousands of steaming dol- mades on large plates were consumed with sighs of pleasure, while Nena’s black eyes always sparkled…
He’s designed most of my exhibitions. He’s the only one I trust.At the end of a tiring day, when I’ve had it with everything and don’t want to live any longer, he’d make one more small change and everything would become better. He’s never wrong. And I think Giorgos is never bored. Whenever he’s not –as usual- up to his ears with work at the theatre he’s always doing something. Or he’ll be moving house and fixing the new one from the beginning. I’d be asking him if he was crazy to leave his wonderful place for another one and he’d reply: «this one is better». It’s the same with his work.Whatever he does carries this assuredness that it’s going to be better than what came before.
This precious friend of mine is a child of the country, who has always loved the Thessalic plain and has truthfully painted it numerous times, capturing the magic of its immense expansion. Besides his rich talent, which unfolded over time, enriching Greek theatre, Giorgos knows the secrets of nature and their importance.The names of the trees and every bush, the smell of the earth, the change of seasons, the meaning of life… Those approximately two hundred theatre productions, films by Angelopoulos, or by other Greek directors, all carry his indelible stamp, all feature the work of a great designer, who is an asset for the country. His work leaves legacy for the younger generation, while being is a continuing source of pride for his friends.

Vasso Kyriaki